فیوز مینیاتوری تک فاز 25 آمپر پارس اروند مدل C25

فیوز مینیاتوری چیست؟

فیوز مینیاتوری یا به عبارت دیگر فیوز برق، کلید مینیاتوری (Miniature Circuit Breaker) که اختصاراً MCB نیز شناخته می‌شود، در واقع یک کلید الکتریکی و یکی از قطعات بسیار مهم، پرکاربرد، محافظ  و ایزولاسیون در مدارهای الکتریکی است که در سیم کشی خانه ها، موتورها، مدارهای کنترل، سیستم های روشنایی و … به کار رفته است.

در صورت بروز اضافه جریان و یا اتصال کوتاه، فیوز مینیاتوری جریان برق را قطع کرده و از آسیب به وسایل برقی و دیگر سیم کشی‌ها جلوگیری می‌کند. امروزه به جای فیوزهای معمولی از کلیدهای مینیاتوری در شبکه‌های برقی با ولتاژ پایین استفاده می‌شود زیرا کارایی بیشتری از سایر محافظ ها در دسته خود دارند.

منطق عملکرد فیوز در سیستم یک مدار الکتریکی

وظیفه یک سیستم قدرت، تحویل انرژی الکتریکی به مصرف کننده به طور مداوم و بدون وقفه است. مهم‌ترین خطر برای یک سیستم قدرت، اتصال کوتاه است که باعث تغییرات شدید و ناگهانی در آن می‌گردد. ایجاد خطا و اتلاف انرژی زیاد به صورت حرارت در محل اتصال کوتاه، باعث آتش سوزی، صدمات مکانیکی و الکتریکی به تجهیزات می‌شود.

از این رو، لازم است اولاً قسمت معیوب هر چه سریع‌تر از مدار جدا گردد تا به قسمت‌های سالم صدمه‌ای وارد نشود و ثانیاً حداقل قطعی برق در قسمت‌های سالم را داشته باشیم. این امر مستلزم به کارگیری و انتخاب صحیح وسایل حفاظت کننده مدار، اعم از رله‌ها و فیوزها می‌باشد. فیوزها به خودی خود مستقیماً خطا را حس نموه و مدار را قطع می‌نمایند، در حالی که رله‌ها پس از درک، بروز خطا برای رفع آن به کلیدهای مربوطه فرمان می‌دهند.

از نظر حفاظتی، یک سیستم قدرت به نواحی کوچک‌تری نیز تقسیم می‌گردد که هر کدام از این نواحی ممکن است توسط وسایل حفاظتی اصلی و چندین وسیله حفاظتی پشتیبان مورد حفاظت قرار گیرند. فیوز وسیله‌ای است که مدارهای الکتریکی را در برابر جریان غیر مجاز محافظت می‌‌نماید.

بر اساس مشخصات روی فیوز مینیاتوری و جریان‌های معین شده روی آن، دو نوع جریان در فیوزهای مینیاتوری مورد بحث است:

جریان لحظه ای

به جریانی گفته می‌شود که در یک لحظه (کمتر از یک ثانیه)، فیوز توانایی تحمل این جریان را دارد. روی فیوزها معمولا جریان بزرگی مانند ۶۰۰۰ یا ۳۰۰۰ درج شده است که این عدد نشان دهنده جریان لحظه ای فیوز مینیاتوری می‌باشد.

 جریان نامی

به حداکثر جریان مجازی که یک فیوز مینیاتوری توانایی تحمل آن را دارد گفته می‌شود و اگر جریانی بیش از میزان جریان نامی مشخص شده روی فیوز از آن بگذرد، فیوز مدار را قطع می‌کند.

در این صورت اگر جریانی بیش از جریان نامی از فیوز بگذرد، می‌توان این نتیجه را گرفت که فیوز می‌سوزد و بدین ترتیب جریان برق در مدار، قطع خواهد شد. به عبارت ساده، فیوز یک وسیله حفاظتی است و نقش آن در تجهیزات و مدارات الکتریکی این است که در مواقعی که جریانی بیشتر از حد انتظار از وسیله برقی عبور می‌کند، با سوختن فیوز مدار قطع گردد تا به تجهیزات دیگر آسیبی وارد نشود.

با تجهیزات هوشمند فضای باز بصورت کامل آشنا شوید

اجزای تشکیل دهنده ی فیوز

اجزای تشکیل دهنده فیوزها عبارتند از؛ یک سیم حرارتی که در مدار جریان قرار گرفته و به ازای میزان جریان به خصوصی در زمان معین، ذوب می‌گردد (می‌سوزد). عملکرد صحیح فیوز نه فقط تابع دقت در مرحله ساخت آن می‌باشد، بلکه همچنین به استفاده درست و نگهداری صحیح پس از نصب نیز بستگی دارد. چنانچه فیوز در مدار به درستی به کار گرفته نشود، احتمال وارد آمدن خسارت جدی به تجهیزات گران قیمت مدار نیز وجود دارد.

پایانه

قسمت‌هایی از فیوز را که برای اتصالات الکتریکی مدار خارجی تعبیه شده اند، پایانه می‌نامند.

پایه فیوز

قسمت‌های ثابت یک فیوز را گویند که مجهز به ترمینال‌هایی برای اتصال به مدار خارجی می‌باشند و در مورد بعضی از انواع فیوزهای موجود، قسمت پایه دارای روپوش محافظتی نیز می‌‌باشد. فیوز وقتی قادر به حفاظت از مدار است که در مسیر فاز و ابتدای مدار نصب شود.

کنتاکت های پایه فیوز

به قسمت‌های هادی پایه فیوز گفته می‌شود، که با کنتاکت‌های کلاهک فیوز یا رابط فیوز در ارتباط هستند.

کلاهک فیوز

قسمت جداشدنی فیوز است که حامل رابط فیوز می‌باشد و خارج کردن و تعویض آن را راحت تر می‌نماید.

کنتاکت های کلاهک فیوز

برای اتصال به کنتاکت‌ های رابط فیوز و نیز اتصال به کنتاکت پایه فیوز طراحی شده است.

نگهدارنده فیوز

مجموع پایه فیوز و کلاهک فیوز را  نگهدارنده فیوز می‌نامند.

رابط فیوز ( فشنگ فیوز )

به قسمتی از فیوز گفته می‌شود که شامل المان فیوز بوده و پس از عمل کردن فیوز برای آماده سازی مجدد آن، باید تعویض گردد.

کنتاکت های رابط فیوز

برای اتصال رابط فیوز به کنتاکت های پایه فیوز و کنتاکت های کلاهک فیوز طراحی گردیده است.

المان یا سیم فیوز

به بخشی از فیوز گفته می‌شود که هنگام عملکرد فیوز ذوب می‌گردد.

شاخص فیوز

به قسمتی از فیوز گفته می‌شود که مشخص می‌کند، فیوز سالم بوده یا درست عمل کرده است. شاخص فیوز را با توجه به جریان نامی فیوز، به رنگ‌های مختلف می‌سازند. جدول زیر جریان نامی را با توجه به رنگ شاخص آن تعیین می‌کند. شاخص فیوز توسط یک سیم مقاومتی نگه داشته می‌شود. پس از سوختن المان فیوز سیم مقاومتی نیز سوخته و پولک فلزی که تحت کشش فنری کوچک قرار دارد آزاد می‌گردد. در فیوزهای فشار قوی به عوض پولک از یک میله فلزی قطع کننده (فشنگ) استفاده شده است. این میله با ضربه‌ای در حدود ۱۲ Kg سبب قطع کنتاکت کلید و فرمان به لامپ سیگنال و غیره می‌گردد.

تیپ مختلف انواع فیوز مینیاتوری

اعداد و حروفی که روی فیوز مینیاتوری یادداشت شده اند، نشان دهنده تیپ فیوز و جریان نامی آن می باشند.

تیپ های معمول فیوز مینیاتوری

فیوز مینیاتوری از نظر کاربرد به تیپ های Bروشنایی، Cموتوری،Dترانسفورماتوری،K قدرت و Zبسیار حساس تقسیم بندی می گردند.

فیوز مینیاتوری نوع B روشنایی

این کلید مینیاتوری معمولا در مصارف خانگی و در سیستم روشنایی استفاده کاربردی دارد. این کلیدها در جریان اضافه، بار بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی در زمان مشخص، را در مدار قطع می کنند و از سطح حساسیت مناسبی برای کاربردهای خانگی برخوردار می باشند.

فیوز مینیاتوری نوع  C موتوری

کاربرد این فیوز مینیاتوری بیشتر در موارد صنعتی بوده و این کلیدها جریان بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص را در مدار قطع می کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر می باشد.

ترایاک یا رله کدام برای کلید لمسی مناسب تر است؟

فیوز مینیاتوری نوع D ترانسفورماتوری

در مصارف صنعتی خاص مانند مولدهای اشعهX-Ray از فیوز ترانسفورماتوری استفاده می گردد. این کلیدها جریان بین ۱۰ تا ۲۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص را در مدار قطع می کنند و زمان قطعشان از همه تیپ ها بیشتر است.

فیوز مینیاتوری نوع K قدرت

این کلید مینیاتوری برای حفاطت در مدار های قدرت، ترانسفورماتورها و موتورها استفاده می شود. در این نوع از کلیدهای مینیاتوری حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلیدها می‌باشد.

فیوز مینیاتوری نوع Zبسیار حساس

هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود، در یکمدت زمان خا که از تمامی سایر تیپ ها کمتر است،فیوز مینیاتوری بر طبق منحنی قطع ، فرمان قطع جریان را صادر می نماید. حساسیت این نوع از کلیدها ، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی تیپ های دیگر بیشتر است و در صورت بروز خطا مدار ررا سریع تر قطع می نماید. بنابراین کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مداراهای با حساسیت بسیار بالاست.

نحوه نصب فیوز مینیاتوری به چه صورت است ؟

به طور کلی سیم فاز و نول از کنتور اصلی توسط سیم ۶ وارد جعبه فیوزی که داخل خانه قرار دارد می‌شود. از پایین هر مینیاتوری را به دیگری وصل می کنیم و فاز اصلی را از بالا به مینیاتوری اول متصل می‌کنیم تا به عنوان کلید اصلی برق عمل کند. سپس نول اصلی را به بقیه نول‌های درون جعبه مینیاتوری متصل می‌کنیم. سیم‌های فاز هر بخش از خانه به یکی از کلید مینیاتوری متصل می‌شود که در صورت قطع کلید، جریان برق در تمامی بخش متصل شده قطع می‌شود.

تفاوت فیوز مینیاتوری و فشنگی چیست؟

در فیوز‌های فشنگی سیم حرارتی سطح جریان مدار را کنترل می‌کند و بعد از اضافه بار و یا اتصال کوتاه، فیوز دیگر قابل استفاده نیست و باید تعویض گردد و این یکی از معایب این دسته فیوزها می‌باشند در حالی که انواع فیوز مینیاتوری بعد از قطع قابل استفاده هستند.

یکی دیگر از مزیت‌های انواع فیوز مینیاتوری نسبت به فیوز فشنگی دقت عملکرد و حساسیت بالاتر می‌باشد. علاوه بر این فیوز مینیاتوری از نظر الکتریکی ایمن‌تر است و در شبکه‌های ولتاژ پایین بیشتر به کار برده می‌شود. درون فیوز فشنگی یک المان حرارتی تعبیه شده است که در صورت عبور شدت جریان غیرمجاز در یک دوره زمانی مشخصی ذوب شده و مدار قطع می‌گردد. اگر بخواهیم بین فیوز فشنگی یا مینیاتوری یکی را انتخاب کنیم اغلب فیوز مینیاتوری ترجیح داده می‌شود.

چرا فیوز مینیاتوری نصب شده برق را قطع نمی کند؟

اگر فیوز مینیاتوری برق را قطع نکند ممکن است حوادث و یا خسارات ناگواری رخ دهد. در برخی از موارد ممکن است در آن اختلالات برقی رخ داده باشد یا مثلا سیم آتش گرفته باشد اما فیوز مینیاتوری قطع نشود که این مساله به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. در زیر به چند مورد رایج در علت اینکه چرا فیوز مینیاتوری قطع نمی‌کند، اشاره می‌کنیم:

• خراب یا مستهلک شدن فیوز مینیاتوری
• گیر کردن اهرم فیوز مینیاتوری به قاب جعبه یا تابلو
• انتخاب نامناسب نوع و رنج فیوز مینیاتوری
• متناسب نبودن سطح مقطع سیم با فیوز
• اتصالات فرسوده، سست و شُل
• زیاد بودن طول مسیر سیم یا کابل
• فیوز مینیاتوری بی‌ کیفیت باشد